Panama
Papers: Quý tộc đỏ Trung Quốc lộ diện
Một tấm biển ghi tên công ty Mossack Fonseca,
chi nhánh tại Hồng Kông. Ảnh chụp ngày 05/04/2016. REUTERS / Bobby Yip
Phải chăng « Panama Papers » là một vụ xì căn đan về Trung Quốc ?
Theo nhật báo Anh The Guardian ngày 07/04/2016, một phần ba (1/3) số công ty
bình phong offshore do công ty luật Mossack Fonseca thiết lập để giúp trốn thuế
hay che giấu tài sản đều do đề xuất của gần một chục văn phòng tại Trung Quốc
của công ty luật này. Các tiết lộ trong « Hồ
Sơ Panama » đang làm rõ hình ảnh của các thành phần gọi là giới quý
tộc đỏ tại Trung Quốc.
Theo Stéphane Lagarde, nguyên thông tín viên RFI tại Bắc Kinh, dựa
theo những lời chế diễu trên mạng Trung Quốc hôm thứ Năm tuần qua – Nếu không
phải là ngươi, thì là anh vợ ngươi – thì vụ tai tiếng Panama Papers đã tạo ra
một nạn nhân đầu tiên ở Trung Quốc : đó là từ ngữ «
jie fu », tức là tả phu hay tỷ phu, nghĩa là anh rể.
Hai từ "tỷ phu" và "Panama" : Nạn nhân của
kiểm duyệt Trung Quốc !
Từ ngữ này đã hoàn toàn biến mất khỏi các màn hình vi tính dưới
nhát kéo của guồng máy kiểm duyệt, nhất là trên mạng Vi Bác, tương đương với mạng
Twitter tại Trung Quốc. Cùng số phận với « tỷ
phú » là từ ngữ « Panama », tên gọi quốc
gia là xuất phát điểm của cơn bão táp. Chỉ trong một sớm một chiều, Panama đã
bị các nhà kiểm duyệt gạch bỏ, nếu không phải là trên bản đồ thì ít ra là trên
các công cụ tìm kiếm.
Nhưng tại sao từ « anh rể » lại bị kiểm
duyệt ? Rất đơn giản : Đó là vì trong danh sách các đại gia bị nêu tên trong « Panama
Papers » có ông Đặng Gia Quý (Deng Jiagui), và nhân vật này không
ai khác hơn là anh rể của đương kim chủ tịch Tập Cận Bình, tức là chồng của bà
Tề Kiều Kiều (Qi Qiao Qiao), chị lãnh đạo Trung Quốc.
Ông Đặng Gia Quý là người điều hành hai công ty đăng ký ở đảo
Virgin thuộc Anh trong một năm rưỡi. Hai công ty bình phong này đã bị dẹp bỏ ngay
trước khi ông Tập Cận Bình lên nắm quyền năm 2012.
8 « hoàng đế đỏ » trong tầm nhắm của Hồ Sơ Panama
Trong những tên tuổi Trung Quốc bị vạch trần trong Panama Papers,
có những nhân vật quan trọng trong các gia đình lãnh đạo, phần lớn đều thuộc
diện « quý tộc đỏ », trong đó có 8 thành viên của Ủy Ban Thường Vụ
Bộ Chính Trị đảng Cộng Sản Trung Quốc, đương nhiệm và mãn nhiệm. Và đây chính là đỉnh của kim tự tháp quyền
lực, những người thường được mệnh danh là các « hoàng đế » của Trung Quốc hiện
đại.
Theo Stéphane Lagarde, giới lãnh đạo Trung Quốc rất thận trọng. Họ
hiếm khi trực tiếp dính vào những vụ chuyển tiền ra nước ngoài. Những ai cả gan
làm việc này như cựu lãnh đạo ngành công an Chu Vĩnh Khang (Zhou Yongkang) đã
phải trả giá đắt.
Thông thường, chính những người thân của các lãnh đạo cao cấp đứng
ra làm trung gian. Một ví dụ là người con rể của ông Trương Cao Lệ (Zhang Gaoli),
hiện là nhân vật đứng thứ 7 trong Ban Thường Vụ Bộ Chính Trị Đảng Cộng Sản
Trung Quốc. Trương Cao Lệ đồng thời là con rể cố lãnh tụ tối cao Trung Quốc
Đặng Tiểu Bình. Người con rể này xuất hiện trong hồ sơ của công ty luật Mossack-Fonseca.
Một ví dụ khác là trường hợp của Lưu Vân Sơn (Liu Yunshan), cũng
là thành viên bộ Chính Trị. Tên tuổi nhiều người thân cận của ông đã bị nêu lên
trong hồ sơ Panama Papers.
Cả phe cải cách lẫn bảo thủ đều có liên can
Việc các lãnh đạo cao cấp Trung Quốc bị các « thiên
đường thuế » thu hút không có gì mới lạ, và không phe cánh nào
thoát khỏi. Những người cho là cởi mở, theo xu hướng tự do, cũng như cánh bảo
thủ đều bị liên can trong các tiết lộ tai tiếng.
Trong phe đối nghịch với chủ tịch Trung Quốc, thì một cái tên đã
trở đi trở lại : đó là bà Cốc Khai Lai (Gu Kailai), người trước đây là vợ của
Bạc Hy Lai, và đã bị kết án tù chung thân do tham nhũng và vụ ám sát một người
Anh. Một phần tài sản của gia đình này nằm trong sổ sách của công ty luật
Panama, trong đó có một biệt thự ở Pháp mà báo chí Trung Quốc đã nhắc đến nhiều
vào thời diễn ra phiên xét xử.
Trong những cái tên bị Panama Papers nêu lên và có tác dụng như
sấm nổ trong tai chính quyền Trung Quốc còn có Lý Tiểu Lâm (Li Xiaolin), được mệnh
danh là « Nữ hoàng quyền lực » và
là con gái của cựu thủ tướng Lý Bằng, người đàn áp phong trào Thiên An Môn năm
1989.
Điều mỉa mai của lịch sử, hay đúng hơn là của thời sự, là bên cạnh
bà Lý Tiểu Lâm, Panama Papers cũng nêu tên của con trai ông Hồ Diệu Bang, cựu
tổng bí thư đã bị phe bảo thủ mà Lý Bằng là điển hình gạt khỏi chính quyền sau
khi ủng hộ đòi hỏi của sinh viên Thiên An Môn.
Kiểm duyệt
Ngay từ đầu vụ việc, guồng máy kiểm duyệt thông tin ở Bắc Kinh như
đã chạy hết công suất, không để một chút sơ hở nào. Nếu giới lãnh đạo Trung
Quốc nhắc đi nhắc lại là họ không có gì phải che giấu, nhật báo Mỹ Wall Street
Journal đã ghi nhận là họ vẫn đang giấu giếm điều gì đó, vì đài CNN bị nhiều
lần cắt sóng.
Trung Quốc còn là một trong những quốc gia hiếm hoi mà báo chí
không nói về « Panama Papers ». Nếu
chính thức mà nói, không có gì cấm cản một người nào đó đầu tư vào các công ty
offshore, nhưng những tiết lộ như vừa qua gây ra nhiều phiền phức vì nó được
đưa ra ngay giữa chiến dịch chống tham nhũng tại Trung Quốc, một chiến dịch
chưa bao giờ mạnh bạo như thế mà chủ tịch Tập Cận Bình đã phát động từ khi lên
nắm quyền.
Ông Tập Cận Bình luôn nhắc đi nhắc lại là lãnh đạo phải làm gương,
phải cho thấy lối sống đơn giản,chừng mực. Nếp sống xa hoa, đồi trụy trong đảng
giờ đây đã bị chính thức đàn áp.
Việc giới lãnh đạo Trung Quốc bị các « thiên
đường thuế » quyến rũ có thể được giải thích bằng việc đó là cách
duy nhất cho phép họ che giấu một khối tài sản quá lộ liễu và không phải lúc
nào cũng tích lũy được một cách hợp pháp. Hoa Lục và Hồng Kông đã nổi lên thành
thị trường lớn của công ty luật Panama Mossack Fonseca. Ho đã mở không dưới tám
văn phòng tại Trung Quốc và các chi nhánh này đã làm việc không ngơi tay trong
suốt mười lăm năm qua.
Sắp tới đây, chắc chắn sẽ có nhiều tên tuổi Trung Quốc khác bị Hồ
Sơ Panama tiết lộ, và người ta có cảm giác là chế độ Bắc Kinh đang phải chứng
kiến thực tế ngày càng được phơi bày và tìm cách đối phó bằng việc kiểm duyệt
thông tin.
Nợ công Trung Quốc : Chưa thấy ánh sáng cuối
đường hầm!
Chưa đến năm 2020, tổng nợ của Trung Quốc sẽ lên
đến 300% GDP.REUTERS/Kim Kyung-Hoon
Le Monde hôm nay 13/04/2016 có bài viết «
Trung Quốc, nỗi sợ lớn lao về nợ nần ». Trong vòng bảy năm qua, nợ
công Trung Quốc đã tăng lên gấp bốn lần, chủ yếu do cơn sốt xây dựng tại nhiều
thành phố. Một số nhà kinh tế cho rằng đến năm 2020, tổng nợ công Trung Quốc sẽ
lên đến 300% GDP, và như thế đừng mơ đến tăng trưởng.
Le Monde dẫn ra trường hợp thành phố Đại Đồng (Datong) ở Sơn Tây
(Shanxi). Trung tâm văn hóa trị giá 500 triệu đô la do một kiến trúc sư Anh nổi
tiếng thiết kế, ba năm sau khi khánh thành, chỉ có các nhân viên bảo vệ và một
ít người hiếu kỳ có thể thưởng lãm kiến trúc hiện đại của công trình này. Đối
diện là trung tâm thể thao đối diện gồm một sân vận động 30.000 chỗ, một sân
tập đa năng và hai hồ bơi thế vận, nhưng chưa bao giờ được đưa vào sử dụng. Còn
bức tường vĩ đại đi xuyên qua một phần thành phố, xây theo kiểu cố cung, đã bị
bỏ dở nửa chừng.
Đại Đồng đã trở thành biểu tượng cho tình trạng nợ nần của các địa
phương Trung Quốc. Do quá lệ thuộc vào than đá, năm 2008 thành phố vốn là Tây
Kinh của thời nhà Kim đã khởi công những công trình hoành tráng nhằm thu hút du
khách. Nhưng đến năm 2013, phải ngưng lại toàn bộ : ngân sách của thành phố 3
triệu dân này không còn đồng nào. Nợ nần lên đến 10 tỉ nhân dân tệ (1,3 tỉ
euro).
Năm 2015, số nợ của các chính quyền địa phương Trung Quốc là
15.400 tỉ nhân dân tệ (2.088 tỉ euro), tức gần 25% GDP theo số liệu chính thức.
Bộ trưởng Tài chính Lâu Kế Vĩ (Lou Jiwei) vốn dè dặt, năm ngoái đã phải nhìn
nhận rằng một số chính quyền địa phương không thể trả nổi nợ. Dù hiện nay tỉ lệ
nợ trung bình là 86% so với thuế thu được, có 100 thành phố và 400 quận huyện
đã đạt ngưỡng nguy hiểm là 100%, thậm chí có nơi lên đến 220%.
Năm mươi thành phố ma và cơn sốt xây dựng
Nguyên nhân chính là cơn sốt xây dựng hoành hành từ nhiều năm qua
tại Trung Quốc. Tân Hoa Xã cho biết thủ phủ của mỗi tỉnh đều cho xây dựng thêm
bốn hay năm khu phố hoàn toàn mới. Tổng cộng trên toàn quốc hiện có khoảng năm
chục thành phố ma – theo tính toán của công cụ tìm kiếm Bách Độ (Baidu) từ vị
trí và sự di chuyển của 700 triệu cư dân mạng.
Hoàn tất năm 2010 sau 5 năm xây dựng, Ordos (viết theo chữ Hán :
Ngạc Nhĩ Đa Tư thị) ở Nội Mông là thành phố ma nổi tiếng nhất Trung Quốc, thu
hút các nhà báo tò mò nhiều hơn là dân cư. Dự kiến sẽ tiếp đón một triệu dân,
nhưng chính quyền địa phương phải đại hạ giá nhà ở để đưa được 100.000 nông dân
ở các khu vực lân cận đến. Ordos ngày nay mắc nợ đến 240 tỉ nhân dân tệ (32,5
tỉ euro). Nhiều công ty được chính quyền thành phố bảo lãnh đang bên bờ vực phá
sản.
Bắc Kinh có vẻ đã quyết định hành động. Từ năm ngoái, bộ Tài chính
cho phép chuyển nợ của các địa phương thành trái phiếu, phát hành dưới sự bảo
lãnh của Ngân hàng Trung ương. Nhờ đó tỉ lệ lãi chỉ còn 4,5% thay vì 7%. «
Bắc Kinh sử dụng uy tín của mình để giảm gánh nặng lãi, nhưng không thể xóa nợ
giùm các địa phương ». Hao Hong, giám đốc nghiên cứu của Bank of
Communications International nhận xét.
Một giải pháp khác là tái cân bằng chi tiêu của chính quyền trung
ương và địa phương. Cho đến nay, các địa phương lấp khoảng trống thu nhập bằng cách
bán đất xây dựng, mà nguồn này không còn nữa từ khi bắt đầu khủng hoảng địa ốc.
Tính chung cả nợ công và nợ tư, thì tỉ lệ nợ của Trung Quốc lên
đến 236% GDP ! Vì vậy hồi cuối tháng Ba, cơ quan thẩm định Standard & Poor’s
đã đánh sụt Trung Quốc từ mức « ổn định » xuống «
tiêu cực » ; còn cơ quan Moody thì đã đánh sụt từ tháng trước.
Nhiều nhà kinh tế đã lên tiếng cảnh báo về tài chính Trung Quốc, nêu ra nguy cơ
khủng hoảng trong trung hạn.
Trung và dài hạn : Chưa thấy lối thoát
Hiện nay nợ nần của Trung Quốc tăng nhanh hơn tăng trưởng kinh tế
: nợ đã tăng gấp bốn trong vòng bảy năm qua. Vẫn có thể chịu đựng được nếu tăng
trưởng vượt 10% mỗi năm, nhưng năm 2015 tăng trưởng của Trung Quốc chỉ còn có
6,9% - thấp nhất từ 25 năm qua. Một số nhà kinh tế muốn giảm nhẹ nỗi lo, nêu ra
vấn đề dự trữ ngoại hối và tỉ lệ tiết kiệm cao trong dân, cũng như chủ nợ đa số
là người trong nước.
Nhưng chuyên gia Vincent Chan của Crédit Suisse cho biết : «
Tôi rất lo lắng cho nền kinh tế Trung Quốc về trung hạn và dài hạn, không thấy
được lối thoát ». Trước mắt, tài chính Trung Quốc còn khá vững chắc
với 3.210 tỉ đô la dự trữ. Nhưng số tiền này đã bị hao hụt mất 800 tỉ đô la từ
năm 2014 do cố cứu đồng nhân dân tệ.
Nhiều nhà phân tích khác cũng tỏ ra quan ngại. Khi quyết định đánh
sụt hạng tín nhiệm, Standard & Poor’s nhận xét : «
Nhịp độ và chiều sâu của việc cải tổ các doanh nghiệp nhà nước có lẽ không đủ
để làm giảm rủi ro của sự tăng trưởng nhờ vay mượn ».
Còn ông
Vincent Chan nhấn mạnh : « Tổng nợ của Trung Quốc sẽ đạt đến
mức 300% GDP trước năm 2020. Kinh nghiệm cho thấy tăng trưởng kinh tế sẽ ngừng
lại, một khi tỉ lệ nợ nần đạt đến mức cao như thế ».
__._,_.___
No comments:
Post a Comment